Het eerste uitgangspunt van de methode voor chronische klachten is dat stress en een verkeerde houding zorgen voor een te hoge spanning in de spieren van de schouders, bovenrug en nek, of in andere gevallen juist in de lage rug. Deze spierspanning zorgt voor vervormingen van het skelet waardoor zenuwen en bloedvaten beklemd raken en klachten veroorzaken. Verder zorgt een te hoge spierspanning voor stijfheid in de rug waardoor de beweging niet meer vrij kan worden doorgeven. Sommige delen van de wervelkolom raken volledig geblokkeerd waardoor andere gebieden dat tekort aan beweging moeten compenseren. Juist op die compensatie plekken ontstaan klachten en vaak richten behandelingen zich dan ook op die gebieden.
Critical Alignment Therapie (CAT) richt zich echter op de oorzaak van het probleem: de vervormingen in het lichaam: zoals bijvoorbeeld scheve schouders of een kromme rug. CAT richt zich door middel van specifieke tools en daarvoor ontwikkelde oefeningen, op de ontspanning van de stijve spieren zodat het lichaam weer recht kan gaan staan. Dan kunnen de diepe spierlagen (houdingsspieren) in de wervelkolom weer actief worden. Zij zijn uitstekend in staat het lichaamsgewicht zonder spanning te dragen. Hierdoor komen de beklemde gebieden weer vrij zodat er een vrije circulatie ontstaat in de bloeddoorstroming, de ademhaling en de werking van de zenuwen. Het lichaam hoeft dan niet meer te compenseren, waardoor klachtenpatronen verdwijnen.
Een verkeerde houding gaat niet vanzelf over, maar wordt in de loop van de jaren geleidelijk erger en is verantwoordelijk voor allerlei vormen van overbelasting, wat nog niet wil zeggen dat er daardoor ook meteen sprake is van een klacht. De klacht ontstaat meestal in een periode van stress. Stress verlaagt de pijnbeleving en zorgt ervoor dat de klacht zich manifesteert. CAT richt zich ook op het neutraliseren van stress. De methode (die uitgebreid beschreven staat in het door Gert van Leeuwen geschreven boek Yoga Critical Alignment), is vergelijkbaar met mindfulness, met het verschil dat mindfulness wordt toegepast in totale rust maar CAT de methode toepast tijdens actieve processen: in eerste instantie de oefeningen, maar er wordt steeds de verbinding gemaakt met het dagelijks leven.
Het tweede uitgangspunt is dat het oplossen van klachten gebaseerd is op samenwerking: naast het volgen van de lessen wordt er van je verwacht dat je ook zelf thuis zult oefenen. Deelnemers kunnen zelf actief met de methode aan de slag en leren daardoor zelf te werken aan het oplossen of voorkomen van hun klacht. Een individuele les van een uur (60 euro) gaat altijd vooraf aan deelname aan de therapie groep. In dat uur worden klachten en/of aandachtspunten besproken en bekeken. Daarnaast krijg je een ervaring en uitleg over de methode Critical Alignment.
